Oproep tot bijdragen
Deadline voor aanmelding: 13 september 2024
Samenvatting
Bodemgezondheid: hoe ernstig is het, dokter?
We lopen er elke dag op, het maakt deel uit van ons
dagelijks leven, maar al te vaak vergeten we er rekening mee te houden. Toch is
de bodem essentieel. Het speelt een vitale rol als substraat voor gewassen,
zorgt ervoor dat regenwater kan infiltreren en filteren en slaat koolstof uit
de atmosfeer op. De bodem herbergt meer dan 25% van de biodiversiteit op aarde
en vormt de basis van de voedselketens die de mensheid en de biodiversiteit aan
de oppervlakte voeden. De bodem is ook het grootste reservoir van koolstof in
wisselwerking met de atmosfeer. Deze eigenschap, gecombineerd met zijn functie
als spons om water te absorberen en het risico op overstromingen en droogte te
verminderen, maakt van de bodem een essentiële bondgenoot bij de adaptatie aan
de gevolgen van de klimaatverandering. De kwaliteit of juist de achteruitgang
ervan kan een impact hebben op onze gezondheid, ons milieu en onze economie.
In de Europese Unie is 60-70% van de bodem aangetast, wat
50 miljard euro per jaar kost. De toekomst van Europa zelf wordt bedreigd.
Daarom heeft de Europese Commissie een ambitieuze strategie ontwikkeld voor
duurzame bodembescherming en -beheer tegen 2030. Deze strategie moet holistisch
en geïntegreerd zijn en alle bedreigingen voor de bodem aanpakken: erosie,
verdichting, verzilting, verzuring, bodemafdekking, verontreiniging, verlies
van organische stof, voedingsstoffen en biodiversiteit, woestijnvorming, enz.
Volgens de Europese Bodem 2030-strategie moet 100% van de bodems gezond zijn in
2050. Zij is van mening dat het onmogelijk is om andere Europese strategieën
tot een goed einde te brengen, met name die met betrekking tot voedsel en
biodiversiteit, of zelfs om koolstofneutraliteit te bereiken tegen 2050 zonder
een echt beleid van duurzaam en geïntegreerd bodembeheer. Een Europese
richtlijn inzake bodemmonitoring en -veerkracht wordt momenteel besproken door
de 27 lidstaten, onder Belgisch voorzitterschap, met als doel de aanbevelingen
van de Bodem 2030-strategie om te zetten in een reeks bindende acties voor alle
27 lidstaten.
Sinds 2/5/2024 heeft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
officieel zijn eigen strategie, die we Good Soil noemen. Na uitgebreid overleg
met alle belanghebbenden heeft de Brusselse regering beslist om haar bodems te
beschermen en de bodems die al aangetast zijn te herstellen tegen 2050. De
regering wil in het bijzonder het ruimtebeslag van de bodem beperken en
lanceert een technische en financiële haalbaarheidsstudie. In hun aanpak
introduceren de Commissie en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest het begrip gezonde
bodem en de ecosysteemdiensten die bodems leveren. Het begrip “gezonde bodem”
wordt als volgt gedefinieerd: een bodem waarvan de chemische, biologische en
fysische kenmerken het mogelijk maken om permanent een maximaal aantal
ecosysteemdiensten te leveren (voedselproductie, koolstofopslag, regulering van
de waterkringloop, ondersteuning van de biodiversiteit, enz.)
Het Waals en Vlaams Gewest zijn al zeer actief op het
gebied van duurzaam bodembeheer en er zijn al heel wat projecten opgestart die
ook in de lijn liggen van de strategieën van de Commissie en het Brussels
Hoofdstedelijk Gewest.
Intersoil 2024, dat op 5 en 6 december in Brussel wordt
gehouden, biedt een unieke gelegenheid om de spelers in het hart van deze
ontwikkelingen te ontmoeten.
Dat is de uitdaging die deze 5e editie van Intersoil,
georganiseerd in samenwerking met Leefmilieu Brussel, u biedt.
We horen graag van u!
Thema's
▬ 6 hoofdthema's ▬
① Hoe kunnen we het begrip
bodemgezondheid objectiveren?
Trefwoorden: Kwaliteitsindices / Ecosysteemdiensten / Landgebruik / De juiste bodem voor het juiste gebruik / Ruimtelijke ordening en verstedelijking / Betrokkenheid van burgers / anderen,...
② Hoe kunnen principes van
de circulaire economie worden toegepast op de bodem?
Trefwoorden: Terugwinning /
Secundaire grondstof / Grondstoffenbeheer / Einde Afvalstatus / Bodemhergebruik
/ Afgegraven bodem / Samengestelde bodem / Bio-organisch afval / Granulaten uit
bouwafval / Terugwinning van nutriënten uit afvalwater / overige,...
③ Hoe bereik je nul netto ruimtebeslag?
Trefwoorden: Urban sprawl / De stad
op de stad bouwen / Brownfield / Stedelijke en architecturale ontwikkelingen /
Doorlatendheid van de bodem / Doordacht en zuinig beheer van ruimten /
Ecosysteemdiensten / Herbestemming van braakland / Stedelijke recycling / Stedelijke bodems / “Betonstop”, andere,...
④ Bodem en biodiversiteit
Trefwoorden: Bio-indicatoren /
Beplante ruimten / Renaturatie / Groene infrastructuur / Groene corridors in
steden / Soorten en milieus aangetroffen op vervallen industrieterreinen /
Fytobeheer / Agro-ecologie / Stedelijke en landschapsontwikkeling / Kennis van
soorten / andere,...
⑤ Welke praktijken voor duurzaam bodembeheer?
Trefwoorden: Renaturatie
/ Ontharding / Erosiebestrijding / Landschapsfragmentatie / Groene steden / Bruin netwerk / Behandeling van verontreinigde bodems / Duurzame agronomische
behandelingen / Duurzame landbouwtechnieken / Biologische landbouw / Agro-ecologie / Vrijwillige richtlijnen / andere,...
⑥ Hoe
kunnen verontreinigde bodems duurzaam beheerd worden?
Trefwoorden: Duurzame
behandeling / Koolstofvoetafdruk / Innovatieve technieken / In situ technieken
/ PFAS / overige,...
Kandidatuur